Akcenty w języku hiszpańskim

W odróżnieniu od innych języków (na przykład od angielskiego) w języku hiszpańskim występuje oprócz akcentu prozodycznego (mówiony, toniczny), akcent graficzny  (´), który stawiamy nad samogłoskami -á, -é, -í, -ó, -ú .

Akcent prozodyczny jest stawiany podczas czytania danego wyrazu, natomiast akcent graficzny stawia się w pisowni i ma on pomóc w intonowaniu danego słowa.

Akcent (tilde) to w języku hiszpańskim kreska nad daną literą stawiana od prawej do lewej strony : ´. Stawiana jest zawsze nad samogłoską i informuje, że sylaba, w której dana samogłoska występuje jest akcentowana (tónica). W jednym słowie występuje tylko jeden akcent. Akcentowania w języku hiszpańskim są fundamentalną częścią tego języka i dzięki nim unika się błędów w intonacji. Zaakcentowanie w języku hiszpańskim wydaje się bardzo skomplikowane dla wielu. Mamy nadzieję, że nasze rady pomogą Wam w zrozumieniu tematu.

Oto dwie proste reguły akcentowania:

1. Jeżeli wyraz zakończony jest samogłoską (a, e, i, o, u) lub spółgłoską n lub s, akcent pada na przedostatnią sylabę (podobnie jak w większości polskich wyrazów): casa, idioma, verde, negro, hablan, comes (dom, język, zielony, czarny, mówią, jesz).

2. Jeżeli wyraz zakończony jest jakąkolwiek spółgłoską, z wyjątkiem n lub s, akcent pada na ostatnią sylabę (podobnie jak w języku francuskim): hablar, comer, feliz, soledad (mówić, jeść, szczęśliwy, samotność)

3. Jeżeli jakiś wyraz jest akcentowany niezgodnie z dwiema powyższymi regułkami, wówczas akcent zaznacza się graficznie. Akcent graficzny nosi nazwę – tilde.

Rodzaje słów pod względem umiejscowenia sylab akcentowanych:

• Palabras agudas: Si la sílaba tónica es la última la palabra es aguda, las palabras agudas se acentúan de manera escrita sólo si terminan en “n, s o vocal”. Por ejemplo: “algodón” si se acentúa porque termina en “n” pero “amor” no se acentúa porque termina en “r”. I tak agudas to te słowa, w których akcent pada na ostatnią sylabę. Akcent stawia się nad samogłoską tej akcentowanej sylaby, jeśli słowo kończy się samogłoską, literką n lub s. Przykłady: mujer, reloj, razón, balón, marqués, París.
• Palabras llanas: Si la sílaba tónica es la penúltima la palabra es grave o llana. Las palabras graves se acentúan de manera escrita sólo si NO terminan en “n, s o vocal”. Por ejemplo: “diseño” no se acentúa porque termina en vocal mientras que “lápiz” si se acentúa porque termina en “z”. Jeśli akcentowana sylaba jest przedostatnia w danym wyrazie nazywa się dane słowo llana. W tych przypadkach stawia się pisemny akcent (tilde) jedynie, kiedy wyraz NIE kończy się samogłoską lub spółgłoskami n i s. Przykłady: diseño nie ma akcentu, ponieważ kończy się samogłoską, lápiz ma akcent postawiony nad samogłoską a, poniewaś kończy się literką z, czyli spółgłoską różną od s lub n.
• Palabras esdrújulas: Si la sílaba tónica es la antepenúltima la palabra es esdrújula, las palabras esdrújuas se acentúan de manera escrita siempre. Por ejemplo: pájaro. Jeśli sylaba akcentowana jest trzecia od końca zawsze stawia się pisemny akcent (tilde). Na przykład: pájaro.
• Palabras sobreesdrújulas: Si la sílaba tónica es cualquiera después de la antepenúltima (recuerda que se cuentan de derecha a izquierda) la palabra es sobreesdrújula y al igual que las palabras esdrújulas se acentúa siempre. Por ejemplo: “difícilmente”. Jeśli akcentowana sylaba to 4, 5, 6 od końca to jest to sobreesdrújula i tak jak w esdrújulas zawsze stawiany jest pisemny akcent.
• Monosílabas: Si la palabra sólo tiene una sílaba generalmente no se acentúa (por ejemplo: sol, pan, mar) con excepción de palabras monosilábicas que designen dos cosas distintas y para diferenciarlas acentuamos de manera escrita una de ellas (por ejemplo: “de” de posesión como en “El libro es de ella” y “dé” del verbo dar). W przypadku słów jednosylabowych nie stawia się akcentu. Przykładami tutaj mogą być słowa: sol, pan, mar. Wyjątkami są tutaj jednak słowa, które mają dwa różne znaczenia jak na przykład słowo de – jako zaimek nie ma akcentu, ale jako odmiana czasownika dar już posiada.
• Tildes para distinguir palabras: También se usa el acento en otras palabras con más sílabas para distinguir el significado de palabras que se escriben igual. Por ejemplo: “solo” de ausencia y “sólo” como únicamente. Tak jak już powyżej pisaliśmy często stawia się akcenty w słowach, które mają dwa znacznia np. “solo” – samemu lub “sólo – w znaczeniu “tylko” . Inne przykłady: “aún” i “aun” , “él” i “el”, “más” i “mas”, “mi” i “mí”, “te” i “té”, “sé” i “se”, “si” i “sí”
• Adverbios acabados en mente: Todos los adverbios que terminan en “mente” deben seguir la acentuación escrita del adjetivo que va antes de “mente” como “difícilmente” y “positivamente”. Wszystkie przysłówki, które kończą się na “mente” przejmują akcenty przymiotnika, od którego zostały stworzone. Jak wiemy słowo “difícil” ma postawiony akcent i dlatego “difícilmente” też będzie miał akcent w tym samym miejscu.
• Evitar diptongos: El acento escrito también sirve para separar la pronunciación de palabras que tienen diptongo (dos vocales juntas) Por ejemplo: “día”. Czasami stawia się akcent, by rozdzielić dwie samogłoski. Tak stało się w przypadku słowa día.

Dodatkowe informacje:

• Pamiętajmy, że zaimki pytajne zawsze mają akcent graficzny: qué, dónde, cuándo, cómo…
• Zaimki wskazujące nigdy nie mają akcentu graficznego: este, esta, esto, ese, esa, eso…
• Często w formach złożonych czasownika stawiamy akcenty. Tak robimy na przykład po dodaniu do czasownika zaimka lub zaimków osobowych np. dando – dándolo czy dándotelo, haciendo – haciéndolo, haciéndomelo…
• W formie trybu rozkazującego po dodaniu do czasownika zaimka lub zaimków osobowych. Chodzi o czasowniki przynajmniej dwusylabowe np. llame – llámelo – llámeselo…
• Pamiętajmy, że przy tworzeniu liczby mnogiej rzeczowników czy przymiotników wydłużamy dany wyraz o jedną sylabę. Często będziemy musieli dodać akcent graficzny lub go usunąć : joven – jóvenes, resumen – resúmenes, inglés – ingleses, canción – canciones

Mamy nadzieję, że teraz będzie Wam trochę łatwiej i powoli zaczniecie sami rozpoznawać, kiedy i gdzie należy postawić akcent graficzny. Pamiętajcie, że jego brak to błąd ortograficzny.