Hiszpańskie przysłowia

Niech rok 2017 będzie dla Was rokiem języka hiszpańskiego! Mamy nadzieję przygotować dla Was kilka ciekawych sekcji i oczywiście kontynuować już rozpoczęte w zeszłym roku projekty. Dzisiaj zestawiamy dla Was najważniejsze hiszpańskie przysłowia, które pojawiły się już na naszej stronie. Mamy nadzieję, że już je dobrze znacie i wykorzystujecie w życiu codziennym.

1. A caballo regalado, no se le mire el diente.

   Este refrán recomienda aceptar los regalos de buen grado y sin poner reparo alguno, pues se considera descortés el analizar exhaustivamente la calidad del obsequio, así como resaltar sus defectos o fallos.
   Darowanemu koniowi w zęby się nie zagląda. To powiedzenie zaleca przyjmowanie prezentów chętnie i bez krytyki.  Dokładne analizowanie jakości prezentu, jak również podkreślanie jego braków lub niedociągnięć, uważa się za niegrzeczne.

2. De tal palo, tal astilla.

   

   Un palo es un trozo de madera, normalmente de forma cilíndrica y una astilla es uno de esos pequeños fragmentos que se desprenden de la madera cuando ésta es cortada con un hacha, una sierra, etc. Normalmente la astilla será de una u otra forma (color, textura, etc.) despendiendo de la madera (o del palo) de la cual sea extraída.
   Kij to  kawałek drewna o cylindrycznym kształcie. Jego odłamek, nawet mała drzazga, która wyłamie się z drewna, podczas rąbania siekierą, piłą, etc. będzie w taki czy inny sposób (kolor, faktura, materiał itp.) identyczna. Po polsku takie znaczenie ma nasze powiedzenie: niedaleko pada jabłko od jabłoni.

3. Quedarse a cuadros.

   Lo que realmente le sucede a esa persona es que está tremendamente asombrada, está alucinando por algo que ha visto u oído, que está flipando, que se ha quedado sin palabras (no sabe cómo reaccionar ante algo que ha sucedido).
   To ma miejsce, kiedy dana osoba jest bardzo ździwiona, wręcz wstrząśnięta i bardzo zaskoczona,widząc lub słysząc coś. Można powiedzieć, że dana sytuacja pozostawiła ją bez słów, nie wie jak zareagować i jak skomentować dane wydarzenie. W ogóle nie spodziewała się tego, co miało miejsce.

4. Buscar una aguja en un pajar.

   Nada hay más dificultoso que tratar de encontrar una aguja en un pajar. Es buscar algo realmente difícil de encontrar.  Es casi imposible.
   Szukać igły w stogu siana.  Nie ma chyba nic trudniejszego, jak szukanie igły w stogu siana. To szukanie rzeczy, której się nie znajdzie. Jest to bowiem niemożliwe.

5. A quien madruga, Dios le ayuda.

   En general, la vida le irá mejor a aquellos que no esperan al último momento a hacer las cosas, a aquellos que no se dejan vencer por la pereza de hacer cosas y en general a todos aquellos que son activos y que toman la iniciativa y se aventuran pronto a hacer las cosas.
   Kto rano wstaje, temu Pan Bóg daje. Ogólnie rzecz biorąc, życie będzie lepsze dla tych, którzy nie czekają do ostatniej chwili, aby coś zrobić i dla tych, którzy nie dali się pokonać lenistwu. Los będzie sprzyjał tym, którzy są aktywni i podejmują inicjatywy oraz ryzykują, szybko decydują i  nie odkładają rzeczy na później.

6. Echar leña al fuego.

   Cuando alguien usa la expresión “echarle leña al fuego” lo que quiere decir es que uno hace crecer un tema conflictivo o problemático. O por ejemplo, 2 equipos de fútbol que son eternos rivales van a jugar el próximo domingo un partido de fútbol y los periodistas empiezan a sacar informaciones que no hacen más que aumentar el conflicto entre ambos (que si el presidente de uno de los equipos ha insultado al otro, que si un jugador puede ser fichado por el otro equipo)… es decir, están echando leña al fuego.
   Dolewać oliwy do ognia. Gdy ktoś używa terminu ” dolewać oliwy do ognia”, to oznacza, że ktoś rozpoczyna i rozwija nieprzyjemny, konfliktowy temat. Na przykład, 2 zespoły piłkarskie są wiecznymi rywalami i mają zagrać w najbliższą niedzielę mecz piłki nożnej. Dziennikarze zaczynają wyciągać na światło dzienne różne informacje, które jedynie mają zwiększyć konflikt między drużynami (prezes jednej z drużyn miał obrazić przeciwną drużynę lub np. piłkarz jednej drużyny przejdzie do drugiej itp.) W takich sytuacjach mówimy, że ktoś dolewa oliwy do ognia/echa leña al fuego.

7.  A falta de pan, buenas son tortas.

   Las tortas son una especie de pan seco, hecho sin levadura, que aguanta muchos días y que es mucho más barato que el pan. Por supuesto que las tortas no son tan sabrosas como el pan, pero si no había pan crujiente y recién hecho en las panaderías, pues la gente se tenía que conformar llevándose tortas. De ahí el origen de la expresión a falta de pan buenas son tortas.
   W Hiszpanii to przysłowie ma swoje pochodzenie. Najpierw wyjaśnijmy co to są las tortas? Las tortas to rodzaj suchego chleba, który robi się bez drożdży. Można je jeść przez wiele dni i są tańsze niż chleb. Oczywiście las tortas nie są tak smaczne jak chleb, ale jeśli w piekarni nie było już chrupiącego i świeżego chleba, wówczas ludzie musieli zadowolić się las tortas. Stąd pochodzenie ekspresji a falta de pan buenas son tortas. Szukaliśmy polskiego odpowiednika i może to ma podobne znaczenie: Gdy nie mamy, co kochamy, trzeba kochać to, co mamy.

8.  En la boca cerrada, no entran moscas.

   Hay veces en las que es más prudente saber callar o no decir algo inapropiado para evitar consecuencias desagradables. Si os fijáis, la frase es bastante gráfica: si tienes cerrada la boca, no te puede entrar una mosca en ella. Si se tiene la boca cerrada (es decir, si no se habla), se evitan posibles efectos desagradables o por lo menos no deseados.
   Czasami lepiej być ostrożnym i wyczuć, kiedy należy przemilczeć pewne kwiestie, zamiast powiedzieć coś niestosownego. Ta umiejętność milczenia pomaga nam często w uniknięciu pewnych nieprzyjemnych konsekwencji. To hiszpańskie powiedzenie jest bardzo graficzne. Jeśli zamkniesz buzie, unikniesz pewnej nieprzyjemnej sytuacji, a mianowicie nie dostaną się do niej muchy.

9. A buenas horas, mangas verdes.

   Y ahora, veamos el origen real de la frase. Según parece, el origen de la frase proviene de un ejército formado en el año 1476 durante el mandato de los Reyes Católicos. El ejército de los mangas verdes fue constituido para prestar auxilio en cualquier tipo de emergencias. Sus miembros vestían un uniforme con coleto —vestidura de piel que cubre el cuerpo hasta la cintura— y mangas de color verde. Generalmente, cuando llegaban al lugar requerido para prestar el auxilio ya se habían cometido los desperfectos y siniestros. Lo utilizamos cuando queremos decir que ya es tarde para resolver algo, que ya no importa que le ayuden porque ya no hay remedio o ya se ha terminado lo que se tenía que acabar.
   Wyrażenie pochodzi od armii utworzonej w 1476 roku, czyli za panowania Królów Katolickich. Armię zielone rękawy ustanowiono w celu zapewnienia pomocy ludowi w każdej sytuacji awaryjnej. Jej członkowie nosili mundury ze skóry, które pokrywały całe ciało aż do pasa i zielone rękawy (mangas verdes). Generalnie, gdy docierali oni na miejsce awarii, było już za późno, bowiem mieszkańcy sami rozwiązali problem lub już nie dało się nic zrobić. Dzisiaj używamy tego powiedzenia, gdy mówimy, że jest zbyt późno, aby rozwiązać dany problem. Dana/oferowana pomoc nie będzie miała już znaczenia, ponieważ nie ma już wyjścia z danej sytuacji lub już zakończono coś i pomoc jest zbyteczna.

Już niedługo przygotujemy dla Was nowe hiszpańskie powiedzonka. Pozdrawiamy!