Wielkanoc w Hiszpanii
Hiszpanie praktycznie przez cały rok przygotowują się do Świąt Wielkanocnych. Spacerując ulicami Malagii często już w styczniu można usłyszeć mszalną muzykę charakterystyczną dla procesji wielkanocnych. Z owych procecji najbardziej znane jest południe Hiszpanii, czyli miasta takie jak Sevilla, Córdoba, Granada, Alicante i Málaga. Co się dokładnie dzieje w tych miastach? Jak obchodzi się Wielkanoc w Hiszpanii? Czy te obchody różnią się od tradycji w Polsce? Na te pytania postaramy się odpowiedzieć.
Trzeba podkreślić, że obchody Męki Chrystusa mają bardzo zróżnicowany charakter na całym Półwyspie Iberyjskim. Hiszpania to duże i zróżnicowane kulturowo i obyczajowo państwo, co widać także w okresie Wielkiego Tygodnia. W różnych zakątkach Hiszpanii Wielkanoc jest przeżywana i obchodzona inaczej. Na północy kraju i w części kastylijskiej Wielkanoc obchodzi się w ciszy i skupieniu, podobnie jak w Polsce. W Katalonii i Walencji odbywają się inscenizacje ukrzyżowania Chrystusa, w których uczestniczą tłumy ludzi. Na południu w Andaluzji, panuje niezwykły klimat, święta są związane z wielką tradycją, powstałych już w średniowieczu bractw Pokutników Chrystusowych. Bractwa te zakładane są przez cechy rzemieślników, zrzeszają ludzi oddanych tej tradycji i to właśnie one organizują procesje i prezentacje pasos (obrazów). Procesje w Andaluzji odbywają się zazwyczaj przy rytmie bębnów, przy udziale całych orkiestr dętych. Podczas procesji z tłumu dobiega raz po raz śpiew, mówiący o bólu i cierpieniach związanych z męką Chrystusa. Procesje generalnie mają jednak radosny i bardzo świąteczny charakter.
Jak Wielkanoc obchodzi się w Maladze? Wielki Tydzień w Maladze jest wiażnym wydarzeniem religijnym, społecznym i kulturowym. Rozpoczyna się w Niedzielę Palmową, a kończy się w Niedzielę Wielkanocną. Procesje obrazów przedstawiających mękę Chrystusa towarzyszą mieszkańcom Malagi codziennie. W mieście znajduje się obecnie 41 bractw pasji w Związku Cechów Malagi, które organizują swoje procesje i oficjalnie wyznaczone trasy.
Bractwa wszystkich funkcji zbierają się na ulicach miasta. Są to na przykład Bractwa Wielkiej Tradycyji, takie jak El Rico, La Sangre, La Esperanza y Viñeros. W kolejności następne Bractwa Ceremonialne, czyli la Expiración, Dolores de San Juan, Dolores del Puente, Monte Calvario, Salutación. Następnie Bractwa Dzielnicowe w charakterze radosnym, El Cautivo, El Rocío, Misericordia, Zamarrilla y El Prendimiento.
W Maladze trony/obrazy z wizerunkiem Chrystusa i Matki Boskiej nie są nazywane pasos tylko tronos. Tronos są zazwyczaj o wiele większe niż w innych andaluzyjskich miastach. Pasos w Granadzie czy Sevilla są niesione przez tak zwanych costaleros, którzy opierają ciężar całej statuły na plecach, dlatego ich nie widzimy. Tronos natomiast niesione są przez hombres de trono, którzy opierają ciężar szyny na barkach. Te ciężkie statuły z metalowymi lub drewinianymi szynami są niesione nawet przez 260 mężczyzn, którzy niosą ciężar, by odkupić swoje winy lub prosząc Jezusa o coś w zamian. Tak jak w innych miastach, także w Maladze podczas procesji niesione są wizerunki Jezusa i Matki Boskiej. Towarzyszą im procesje penitentes lub nazarenos, którzy niosą świece i małe latarnie. Charakterystyczna dla Malagi jest askolta żołnierzy, legionów, policji, marynarzy i żandarmerii.
Przez cały Wielki Tydzień las cofradías malagueñas (bractwa) opuszczają swoje świątynie lub casa de hermandad (domy bractwa), aby przejść do oficjalnej trasy, która zaczyna się na Alameda Principal i idzie wzdłuż calle Larios do calle Granada. Te punkty są obowiązkowe i musi je przejść każde bractwo. Resztę drogi wytyczają same cofradías, wracając aż do puntku wyjścia danej procesji. Średnia długość każdej procesji to 8 godzin. W programie Wielkanocy można jednak znaleźć zarówno krótkie trasy procesyjne jak i te bardzo długie.
Pisząc o Wielkanocy w Maladze należy także zwrócić uwagę na muzykę, która towarzyszy procesjom. W Maladze, jak i w wielu andaluzyjskich miastach tronos towarzyszą całe orkiestry. Słychać zespoły bębnów, trąb, saksofonów stworzonych przez strażaków z Malagii i nie tylko.
Co roku już tydzień przed Niedzielą Palmową organizowane są w mieście mniejsze i nie tak uroczyste, jak podczas Wielkiego Tygodnia, procesje( primeros traslados). Do miasta zjeżdżają się turyści oraz znani mieszkańcy Malagi, którzy od młodych lat należą do bractw. Mowa przede wszystkim o Antonio Banderas, który z całą rodziną co roku uczestniczy w procesjach.
Hiszpańskie słownictwo dotyczące Semana Santa!
NAZARENOS
Nazarenos są to bracia, którzy towarzyszą Jezusowi (tronos) podczas procesji (traslado). Niosą krzyże, świece, latarnie i obrazy z wizerunkami Jezusa. W co są ubrani? Túnica, capirotes y guantes…Każde bractwo ma ustalone charakterystyczne okrycia w innych kolorach i z innymi dodatkami.
TRONOS
W Maladze obrazy nazywane są tronos a w Granadzie na przykład pasos. Większość bractw dysponuje dwoma tronami (Jezusa i Matki Boskiej). Trony z Chrystusem są o wiele mniejsze niż te z Matką Boską. Te maryjne mogą ważyć nawet kilka ton.
HOMBRES DE TRONO
To oni niosą w trakcie procesji (traslados) trony z wizerunkami. W Maladze nazywa się ich hombres de trono. Są oni bardzo elegancko ubrani i dobrze się prezentują. W innych miastach nazywa się ich costaleros. W tym wypadku widzimy jedynie ich stopy. Są oni bowiem schowani pod tronem, którego ciężar oparty jest na plecach costaleros.
MANTILLAS
Kobiety także uczestniczą w procesjach i zazwyczaj idą przed tronami. Ubrane są całe na czarno na znak żałoby po śmierci Chrystusa. Są pięknie umalowane, często mają spięte w koka włosy, sukienki do kolan, czarne rajstopy i czarne buty na lekkim obcasie. Co mają wpięte we włosy? Peinecillos – grzebyki, horquillas-spinki i broches– broszki.
SAETAS
Jest to charakterystyczny dla Wielkanocy śpiew (piosenka religijna) bez akomaniamentu, który wywodzi się z andaluzyjskiego folkloru i flamenco. Jest to śpiew improwizowany, wolny, liryczny i rozoczyna się w najbardziej nieoczekiwanym momencie podczas procesji. Zazwyczaj wykonuje go osoba, która obserwuje tronos z balkonu lub okna, ale nie jest to konieczne.
